Sürekli cellat beklemesi nedeniyle akli melekelerini kaybetmiştir.
İki defa Sultan olmuştur. 26 Şubat 1618 tarihinde ilk defa tahta geçti. daha sonra 19 mayıs 1622 tarihinde yeniçeriler Sultan Genc Osmanı tahtan indirince Sultan Mustafa Tekrar tahta geçti
(hanedanın en yaşlı üyesi) ekberiyet kuralına göre tahta geçen ilk Sultandır. Sultanın oğlu yerine tahta geçen ilk Sultan Kardeşidir.
ilk tahta çıktıktan 96 gün sonra 26 Şubat 1618 tarihinde tahtan indirildi. Genç Osman Padişah oldu.
20 mayıs 1622 tarihinde Genç Osman, yedikule zindanlarında öldürüldü.
21 Haziran 1622 tarihinde bir kişi Sultanahmet camiinde askerlere saldırı düzenledi.
Genc Osmanın öldürülmesi üzerine Trablusşam beylerbeyi Yusuf Paşa ve Erzurum Beylerbeyi Abaza Mehmet Paşa yeniçerilere başkaldırı düzenledi. Bu baş kaldırı sonucunda bir kısım yeniçiri vefat etti.
8 Ocak 1623 Anadoluda ayaklanmaların artması nedeniyle Genc Osmanı şehit eden Kara Davut Paşa ve Kalenderoğlu yakalanarak idam edildi.
5 Şubat 1623 tarihinde sadrazam Gürcü Mehmet Paşa ayaklanma ile indirildi. Yerine Mere Hüseyin Paşa getirildi. Kısa bir süre sonrada Mere Hüseyin Paşa yerinede Kemankeş Ali Paşa getirildi.
10 eylül 1623 Kemankeş Ali Paşa ve Şeyh İslam Yahya Efendi , Devletin başında daha kudretli ve zeki bir padişahın olması gerektiği düşünülerek Fetva ile Sultan Mustafa tahtan indirildi.
Sultan Mustafa'nın deli ünvanı Kızlarağası Mustafa Efendi yaymıştır. Havuzdaki balıklara "onlarında paraya ihtiyacı var " diyerek para atması
Sultan Birinci Mustafa sözleri
Sultan Birinci Mustafa vefatı ve turbesi
20 Ocak 1639 tarihinde 48 yaşında vefat etmiştir. Ayasofyanın Vaftizhanesine gömülmüştür.
