- Binbirdirek Mah. Klod Farer Cad. Güven Apartmanı No:2/302 Fatih/İstanbul, Turkey
- Open 08:00-22:00: Monday - Sunday
- drop us an email info@istanbulguideservices.com
- 24/7 service +90 555 6022454
Laleli ve Aksaray görülecek yerler
Hababam Sınıfında o meşhur sahneyi herkes dün gibi hatırlar. Mahmut Hoca Şaban'a Sorar "anlat bakalım Lale devri" Şaban cevap verir. efendim lale devrinde lale satılırdı. bu laleler lalelide satılırdı. hatta bunun şarkısıda var ...
Bu sahnede geçen Laleli ve Aksarayı bu makalede anlatmaya çalışacağız . Laleli, Günümüzdeki Üsküdar ve ya Kadıköy gibi Eski istanbul'un bir yaşam alanıydı. daha sonra büyük bir değişim geçirerek Turizm ve tekstil ticaretin karman çorman olduğu bir semt haline geldi. Lalelide bir yapı , otel iken, hem onun yanındaki bina , toptan ticaret yapan bir dükkandır. Tam bir keşmekeşin olduğu bu semte 2021 yılında Ukome kararı ile bazı düzeltmelere gidildi. Ukome kararı ile artık Laleli sokaklarına her kafasını esen istediği saatte girememektedir. Bu da artık lalelinin, Taksim gibi insanlarının, sokaklarında daha rahat şekilde dolaşacağı bir semte dönüştüreceğini umut ediyorum.
Semte ismini veren Laleli camii, 1760 - 1763 yılları arasında Sultan Üçüncü Mustafa emri ile mimar Tahir ağa yaptırılmıştır. yapıyı nemden korumak adına küfeki taşı ile yapılmış olan bir cami, aslında bir kulliyedir. Ama yeri daha elverişli kullanmak isteyen mimar tahir ağa, Kulliyenin diğer yapılarını caminin altına bodrum gibi yapmıştır. Bu nedenle Camiye yol seviyesinden baya yukarıda bulunmaktadır. Tabi buna 1950 yıllardaki yollar çalışmaları için yer seviyesi daha aşağıya düşürülünce Laleli camii daha yukarıda kalmıştır. Laleli Caminin Türbe bölümünde Sultan 3. Mustafa, Sultan 3. Selim ve Sultan Üçüncü Mustafanın eşi Adilşah Kadının mezarları bulunmaktadır. Ayrıca Hz Muhammedin ayak izini bu türbede görebilirsiniz. Bu türbenin içerisi gibi dışarısı da baya ilginçtir. Türbenin dış duvarlarında kuş evlerini görebilirsiniz.
Sultan üçüncü Mustafa , İsmini vermek için İstanbulda 4 tane cami yapmıştır. Ama tesadüftür ki hiç birine kendi ismini verememiştir. ilk yaptığı camii, depremde yıkılan Fatih camiini tamir ettirmesidir. ikinci Yaptırdığı caminin altından ayazma çıktığı için halk ona ayazma cami demeye devam etmiştir. 3 yaptırdığı cami ise kadıköy iskelde olduğu için halk ona da iskele camii demiştir. Diğer yaptırdığı bu camii de ise bu bölge meşhur olmuş olan Laleli lakaplı bir ayakkabı tamircisi (kendisi için evliya denilen başka hikayeler mevcuttur) varmış. gelenlere hoş geldin , gidenlere güle güle diyen biriymiş. Bir gün caminin yapımını kontrol etmek isteyen Sultan 3 Mustafa, bu ayakkabı tamircisiyle tanışır. Kendisine insanı en rahatlatan şey nedir diye sorar. O da büyük tuvalette gitmek diye cevap verir. Bu cevabı beklemeyen Sultan, çok sinirlenir. Ama sarayına döndüğünde bir kaç gün tuvalet sorunu yaşamaya başlar. bu nedenle Caminin ismini olay hatırına Laleli ismini vermiştir. ve şöyle bir söz söylemiştir. "Bir cami yaptım cedde gitti. Bir cami yaptım iskeleye gitti. Bir cami yaptım suya gitti. bir cami yaptım laleliye (deliye) gitti."
Laleli cami de Sultanahmet ve Süleymaniye gibi Kulliye şeklinde inşaat edilmiştir. Külliye denildi mi Cami, Hamam, medrese ve çarşı gibi yapıların bir arada olduğu bir yer aklımıza gelmelidir. Laleli camine gelir sağlamak için bodrumundaki dükkanlara ilave olarak Taşhan denilen bir çarşısıda bulunmaktadır. Osmanlı döneminde Aksaray ve Laleli, Yeniçeri ocaklarının kışlalarının bulunduğu yer olduğu için Taşhanda yeniçerilerin ve osmanlı subayların alışverişlerinde kullandığı bir çarşı olarak kullanılmıştır:Bu nedenle taşhanın diğer bilinen ikinci ismi sipahi handır. Taşhan için diğer söylenen ismi ise Bu handa genelde bez satıldığı için bezistandır. Zamanla bezistan kelimesi değişerek bedesten haline dönüşmüştür.
İstanbul'un depremden sonra diğer başının belası yangındır. 1918 yılında fatihte meydana gelen büyük yangın nedeniyle Fatihte bir çok semt harap oldu. Yangında zarar gören vatandaşlara yardım etmek kapsamında Harikzedegan (Yangın zedeler) apartmanı planlandı. 1922 yılında Mimar Kemalladin tarafından planlanıp inşaat edilen bu yapı. daha sonra Türk Hava Pilotlarına yurt olarak kullanıldı. bu nedenle Harikzedegan ismi değişerek Teyyare apartmanı oldu. Günümüzde lalelideki bir çok yapı gibi bu bina otel olarak kullanılmaktadır.
İstanbul, Osmanlılar tarafından fethedilince herkes kılıçtan geçirildi. Bizans devletinden kimse kalmadı gibi düşünce, çok yanlış düşüncedir. Lalelide bulunan Bodrum camii, bu yanlışlık için verilebilecek en tanıklardan biridir. 10 yüzyılda imparator Romanos Lekapenos tarafından yaptırılan Eski Myrelaion manastırı, Paleologos hanedanın son imparatoru 11. Konstantinin yeğeni olan Meşih Paşa tarafından camii çevrildi. Altında büyükçe ve rotunda şeklinde bir yapı (muhtemelen Sarnıç) olduğu için Yerel halk tarafından Bodrum Camii ismi ile anılmaktadır. Lalelide bu yapıyı bulmak gerçekten zordur. Çünkü bu yapı da, Lalelideki diğer yapılar gibi hotellerle tekstilcilerin arasına sıkışmış kalmıştır.
İkonaklastik dönemde burada bulunan manastıra eski ismi Psarelaion (Balık kızartması kokusu) ismi verilmiştir. Daha sonra ikoknaklastik dönem bitince bu manastıra Myra kokulu Güzel kokulu anlamında Myrelaion ismi verilmiştir. Bu manastır imparator Romanos Lekapenos ve Ailesi için mezarlık (kripta)olarak kullanılmıştır. Böylece 6 Yüzlık imparatorluk mezarlık geleneğini olan havarium kilisesine gömülme geleneği bitmiş oldu.
Lalelideki eserleri bahsettik. bitti diyebiliriz. şimdi de Lalelinin komşu semti, Aksaraydan Bahsetmeye çalışalım. Çiçek Abbas filminde Şener şen ile İlyas salmanın karşılıklı Aksaaaraay diye bağırdığı yerdir, Aksaray. Roma döneminde her yol Romaya çıkar diye bir söz vardır. Aynı bu söz gibi Tarihi yarımada da her yol Aksaraya çıkar desek Umarız fazla abartmış olmamıyız. Çünkü Yenikapı caddesi , Millet Caddesi, Vatan caddesi, Unkapanı taksim caddesi, Divan yolu caddesi, Aksarayda kesişirler.
Aksaray , Roma döneminde boğa meydanı veya Bovis meydanı olarak isimlendirilirdi. Bergamadan getirilmiş olan bir boğa şeklinde bir fırın, idam cezalarında kullanılmaktaydı. İdam edilecek suçlu boğanın içerine yerleştirildi ve Heykel alttan ateşe verilirdi. İstanbul tarihinde bir çok devlet adamı ve din adamı, boğa meydanında cezalndırılmıştır.
İstanbul fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet, İstanbul nüfusunu artırarak Şehrin ekonomisini canlandırmak istemiştir. bu kapsamda Anadoludan insanlar, İstanbul'a göç etirilmiştir. Aksaraydan gelen insanların yaşaması için bu bölge tahsis edildiği için Semtin İsmi de Aksaray olmuştur. Aksaray Osmanlı döneminde ayrıca Yeniçeri kışlalarının bulunduğu yer olarak bilinmekteydi. Sultan İkinci Mahmut, Yeniçerileri ortadan kaldırmayı planladığında zaman Osmanlı donanması Marmara Denizinden Aksaray bölgesini bombardaman yapmıştır.
Sultan Abdülaziz Annesi Pertevniyal adına yapılmış olan bir camidir. Pertevniyal "ışığa, iyiliğe nail olan " anlamına gelmektedir. Bu İsim, kendisine Sultan İkinci Mahmut tarafından verilmiştir. Pertevniyal Valide Sultan, Dolmabahçe sarayında vefat ettikten sonra Aksarayda bulunan camiisine defnedildi. Ama Lalelide olan kota farkı, Aksarayda görüntüsü anlayabilmek için bu caminin girişine bakmalısınız. Camide , Valide Sultan gibi yerin altına gömülmeye başladı. Bir de taksim unkapanına giden yolda yukarayı çıkınca yapı daha da yer altında kaldı. Camii, 19 yüzyılın meşhur mimar ailesi balyan ailesi tarafından inşaat edilmiştir. Bu cami görüntü bakımından gotik kilise görüntüsü izlenimi vermektedir. Gotik kiliselerde olduğu gibi dışarısı, dikenimse ve tek renk süsleme yapılmışken İçerisis rengarenk ve ferah bir ortamı vardır. Ayrıca kubbe süslemesinde harikulede 3 boyutlu desen vardır. Dolmabahçe Sarayında Muyaade salonunda kubbe fotografını çekemedim yasaktı diye üzülenler varsa Pertevniyal Camii sizi beklemektedir.
Aksarayda Millet Caddesiyle Vatan caddesinin arasına sıkışmış Murat paşa Camii, yukarıda bahsettiğimiz Bodrum camiini yaptıran Mesih Paşa gibi Son Bizans imparatoru 11. Konstantin yeğeni Has Murat Paşa tarafından yaptırılmıştır. İstanbulda Bursa (Osmanlının ilk dönem tarzı)tarzında yapılmış olan Kulliyedir. Ama yol çalışmaları sırasında kulliyenin bir çok yapısı yıkılmıştır. Günümüze sadece Camii ve türbesi kalmıştır. Burada yapılan arkeolojik kazılar sonucunda Öküz meyanından kalıntılar bulunmuştur.
Günümüzde kurumuş olan Bayrampaşa (lykos=yunanca kurt demek) deresi, İstanbul'un tarihi yarımadasında geçen tek su kaynağıydı. Bu nedenle tarihi boyunca su sıkıntı çekmiş olan İstanbul için bu dere, tam bir can damarı özelliği olduğunu söyleyebiliriz. Vatan caddesinin üzerinde akan bu dere, 1950 yıllarda Vatan caddesi ve yeni mimarlık çalışmaları sırasında kurutulduğu söylenmektedir. Sulukule kelimesinde bu dereden türemiştir. ayrıca Aksarayda bir mahallenin adı Horhor ismi verilmiştir. Hor Hor kelimeside bu nehirde akan sular o kadar kuvvetliymiş ki . bu çevrede yaşayan insanlar, sudan hor hor sesi duyarlarmış. Bu nedenle bu isim verilmiştir.
İyi olan ışık olan anlamına gelen Pertevniyal Sultan İkinci Mahmut tarafından cariyesine verilmiş bir isimdir. Bu cariye, Sultan Abdülaziz'in annesi olup valide Sultan olmuştur. ismi ölümsüzleştirmek adına Aksaray meydanına bir kulliye yaptırmıştır. Ama Taksim Unkapanı yol çalışmaları nedeniyle cami girişi ile yol seviye çok farklı seviyededir. Pertevniyal Valide Sultanın Türbesi caminin avlusunda bulunmaktadır. Ermeni Balyan Ailesi tarafından yaptırılan bu cami dış görüntü olarak Gotik kiliselere benzemektedir. Dışarısa çok sade bir görüntü olan yapının, içerisi ise rengarenktir. Özellikle Kubbesi harikadır. Dolmabahçe sarayının muayede salonundaki devasa kubbeye beznemektedir. Bu Caminin hemen yanında bulunan Pertevniyal Lisesi, başlangıçta Mahmudiye lisesi olarak isimlendirilmiştir. daha sonra isim değişerek Pertevniyal halini almıştır. İstanbulda Galatasaray lisesi, Vefa lisesi gibi Pertevniyal lisesi de tarihi köklü bir lisedir. Verilen eğitimi ile meşhur olan Pertevniyal lisesi, her sene mezunları , üniversite sınavlarında büyük başarılar göstermektedir. Ayrıca Bu lisenin bünyesinde bulunan Basketbol Klübü, gençler liginde bir çok başarılara imza atmaktadır. Ayrıca Bu basketbol klübü, Anadolu Efes klubünün Pilot klubü görevi yapmaktadır.
Bizans döneminde Yukarıda bahsettiğimiz Lykos deresinde Bizans donanmasında bulunan gemiler girip çıkmaktaymış. 9 Yüzyılın önemli Amirallerinden Konstantin Lips, Tophanedeki Kılıç Ali Paşa gibi Lykos deresinin yanına kendi adına veya diğer bir söyentiye göre imparator 6.Leon Adına bir Manastır yaptırmıştır. 13 yÜzyılda Palaeologos Hanedanı tarafından Vaftizci yahya onuruna bir kilise daha eklenmiştir. İstanbul'un fethinden sonra Rumeli Kazakaskeri Fenerizade Ali efendi tarafından camiye çevrilmiştir. Meşhur bir hocalarından Şeyh İsanın da ismi eklenerek Fenari isa ismi haline gelmiştir.
Yapıldığında adnan menderese buraya uçak mı indireceksin diye eleştiri yapılan Vatan caddesi Tarihi yarımadayı bıçak gibi ikiye bölen iki caddeden biridir. Yapıldığı sırada yüzlerce tarihi eserin tarihe gömülmesi ayrı bir konudur. Günümüzde istanbul'un şerit bakımından en büyük caddesidir. Caddenin üzerinde Fatih Belediyesi , İstanbul Emniyet müdürlüğü gibi devlet kurumlarının binaları bulunmaktadır. Her yıl Cumhuriyet kutlamaları bu cadde üzerinde yapılmaktadır.
bu makalede sizlere Laleli ve Aksarayda gezilecek yerleri bahsetmeye çalıştık. Tabii ki eksiklerimiz olacaktır. yorumlarda bunları belirtirseniz eksiklerim sizlerin yardımıyla tamamlayacağımı düşünüyoruz.
Yukarıda bahsettiğim yerleri, gezerken Oraların detaylı bilen bir rehber ile gezmeniz, zamanızı daha güzel geçmenizi sağlayacaktır. Bu hayatta sahip olduğunuz en değerli şey Zamandır. ve Bir günde herkese eşit olarak dağıtılmıştır. Zamanızı harika geçereceğiniz Günlük Turlar, Konaklama Turlarımızda sizleri de görmek istiyoruz Bizleri Facebook İnstagram ve Youtube hesaplarından takip edebilirsiniz.
Tue, Dec 21, 2021 1:03 PM
Comments (Total 0)
